Hoe kunnen toerisme en dierenwelzijn met elkaar worden verzoend?

De wereldwijde toename van toerisme en de democratisering van reizen hebben helaas geleid tot een versnelling van toeristische praktijken die schadelijk kunnen zijn voor de fauna en flora. Een groeiend bewustzijn leidt er echter toe dat steeds meer reizigers op zoek gaan naar manieren om verantwoord te reizen. Dit hoeft niet te betekenen dat we alle banden met de natuur verbreken, maar eerder dat we onze interacties met ecosystemen heroverwegen om de negatieve impact op wilde dieren te minimaliseren.

Met dit in gedachten zijn hier enkele activiteiten die je moet vermijden tijdens je vakantie, evenals alternatieven om de wilde dieren op een zo respectvol mogelijke manier te ontdekken.

Toerisme en dierenwelzijn: te vermijden activiteiten

1. Selfies nemen met wilde dieren

Een van de populairste activiteiten voor wildlife-toerisme is het nemen van selfies. Deze activiteit, die veelvuldig wordt getoond op sociale media en waarbij veel influencers zichzelf fotograferen met “exotische” dieren, inspireert toeristen die selfies willen om hetzelfde te doen. Maar om reizigers in staat te stellen foto's te maken met slangen of om dicht bij tijgers te komen, worden deze dieren gevangen in hun natuurlijke omgeving, met negatieve gevolgen voor hun gezondheid en ecosysteem. Bovendien worden de dieren, om de veiligheid van de bezoekers te garanderen, soms onderworpen aan onnatuurlijke leefomstandigheden of zelfs onmenselijke procedures zoals het gebruik van kalmerende middelen of het verminken van hun klauwen en tanden.

2. Olifantenritten

Het rijden op olifanten is een populaire maar controversiële praktijk. De vaak wrede trainingsmethoden en leefomstandigheden in de kampen geven aanleiding tot ethische en milieuproblemen.

In Azië gaat “phajaan” of olifantentraining gepaard met wrede methodes die resulteren in blijvende fysieke en psychologische schade. Daarnaast zijn de leefomstandigheden in de olifantenkampen soms ontoereikend, met permanente kettingen en krappe ruimtes. Deze mishandeling is vooral duidelijk bij olifanten, maar geldt helaas voor veel dieren waarvan de omstandigheden voor uitbuiting alarmerend zijn.

3. Dierenshows die vaak wrede praktijken verbergen

Dierenshows zijn een wijdverspreide activiteit over de hele wereld. In veel gevallen is het verhaal achter de schermen echter niet zo leuk als de show zelf. Of het nu circussen, waterparken of dierentuinen zijn, de dieren die in deze shows worden gebruikt, worden vaak blootgesteld aan moeilijke leefomstandigheden, ver verwijderd van hun natuurlijke omgeving. Zware training, gedwongen optredens en beperkte ruimtes kunnen schadelijke gevolgen hebben voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de dieren.

Bovendien kan het trainingsproces gepaard gaan met wrede en gewelddadige methoden. In Nederland en België is de exploitatie van dieren voor toeristische doeleinden gereguleerd en beperkt, maar het gebruik van grote aantallen diersoorten is nog steeds toegestaan, en dergelijke shows vinden nog steeds plaats. Sinds 2015 is het gebruik van wilde zoogdieren in circussen in Nederland echter verboden. Ook in België geldt er sinds 2014 een verbod op het gebruik van wilde dieren in circussen. Gedomesticeerde soorten en papegaaiachtigen zijn wel nog toegelaten.

4. Souvenirs kopen die van dieren afkomstig zijn

Om het milieu te beschermen, is het essentieel om goed op te letten wat je als souvenir wilt meenemen. De aankoop van bont, ivoor, haaientandkettingen en andere producten van wilde dieren moedigt het vangen van wilde dieren en wrede slachtmethoden aan. Dit heeft een verwoestende impact op de biodiversiteit en kwetsbare ecosystemen in de wereld.

5. Zwemmen met dolfijnen en walvissen

Hoewel dolfijnen altijd lijken te glimlachen, waardoor ze gelukkig lijken, is het belangrijk om te onthouden dat deze glimlach het gevolg is van de positie van de kaak en op geen enkele manier het geluk van dit dier aangeeft. Dolfijnen, die tot 65 km per dag kunnen zwemmen, zullen nooit gelukkig zijn in de tanks waarin ze gehouden worden. Ze krijgen daar immers geen kans om het gedrag van hun natuurlijke omgeving te reproduceren. Bovendien kan interactie met toeristen een bron van stress zijn voor de dolfijnen. Zwemsessies met dolfijnen en publieke shows kunnen deze dieren blootstellen aan lawaaierige situaties en overmatige stimulatie, wat nadelige gevolgen kan hebben voor hun gezondheid.

Bovendien is het ook belangrijk om op te merken dat het observeren van dolfijnen in hun natuurlijke omgeving ook ethische implicaties kan hebben. Toeristenboten, geluidsoverlast en andere menselijke activiteiten kunnen hun natuurlijke omgeving verstoren en voorkomen dat ze kunnen rusten, eten of zich normaal voortplanten.

Deze praktijken, die door wetenschappers aan de kaak worden gesteld, zijn schadelijk voor alle walvisachtigen: walvissen, orka's en andere.

6. Wat doen als je getuige bent van dierenmishandeling

Als je tijdens je reis getuige bent van dierenmishandeling, is het cruciaal om adequaat te reageren. World Animal Protection raadt aan om het incident te filmen om duidelijk bewijs te leveren en de situatie vervolgens onmiddellijk te melden bij de relevante lokale autoriteiten.

Het is belangrijk om niet direct in te grijpen. Dit kan zowel jezelf als het dier in gevaar brengen. Je prioriteit moet zijn om bewijs te verzamelen en contact op te nemen met de autoriteiten zodat de juiste actie kan worden ondernomen.

Alternatieven voor dit soort toerisme

Hoewel het absoluut noodzakelijk is om veel praktijken die verband houden met dierentoerisme af te schaffen, betekent dit niet dat er geen alternatieven bestaan. We moeten gewoon de tijd nemen om meer te weten te komen en ervoor zorgen dat onze praktijken verantwoord zijn en het dierenwelzijn respecteren. Hier zijn een paar alternatieven waarmee je kunt bijdragen aan het behoud van wilde dieren.

1. Bezoek opvangcentra en reservaten

Opvangcentra spelen een cruciale rol bij de bescherming van wilde dieren die het slachtoffer zijn geworden van gevangenschap of mishandeling. Door deze opvangcentra te bezoeken, draag je bij aan de rehabilitatie van de dieren en aan hun uiteindelijke terugkeer in het wild. Het is essentieel om instellingen te kiezen die transparant zijn, zich richten op natuurbescherming en bewustwording stimuleren.

2. Verantwoord observeren van wilde dieren

Verantwoorde wildlife-excursies zijn een ethisch alternatief voor traditioneel wildlife-toerisme. Deze ervaringen richten zich op het respecteren van dieren in hun natuurlijke habitat, waarbij verstoring tot een minimum wordt beperkt. Fotosafari's, vogeltochten en eco-toeristische tochten bieden een meeslepende ervaring zonder afbreuk te doen aan het dierenwelzijn.

3. Vrijwilligerswerk

Vrijwilligerswerk voor het behoud van wilde dieren is een geweldig alternatief voor het gebruikelijke massatoerisme. Het stelt je in staat om nieuwe omgevingen en diersoorten te ontdekken terwijl je bijdraagt aan hun welzijn. Tal van verenigingen zijn voortdurend op zoek naar nieuwe vrijwilligers voor de meest uiteenlopende missies, van anti-stroperij tot het beheer van natuurreservaten.

Pas wel op, veel vrijwilligersplatforms zijn oplichterspraktijken die je geld proberen af te persen. Het Guidisto-platform kan je bijvoorbeeld helpen om echte, nuttige en verantwoordelijke missies te vinden.

Op weg naar een meer verantwoord toerisme

Door onze toeristische praktijken aan te passen, kunnen we onze impact op wilde dieren verminderen. Door te kiezen voor ethische alternatieven, opvangcentra te bezoeken en deel te nemen aan initiatieven voor natuurbehoud, kunnen we een reiservaring creëren die niet alleen verrijkend is voor onszelf, maar ook goed is voor de omgeving die we verkennen.

Hoewel het essentieel is om te letten op onze interacties met dieren tijdens onze activiteiten, is er veel meer nodig om ons milieu te beschermen dan dat. Deze verantwoorde aanpak komt tot uiting tijdens onze hele reis en hangt af van je keuze om met de trein of het vliegtuig te reizen, of je keuze voor een hotel of een huizenruil. Elke keuze telt mee voor het behoud van onze planeet en elk gebaar helpt om een duurzamere toekomst voor toekomstige generaties vorm te geven.